AEX-index kort uitgelegd

Een korte uitleg over de AEX-index

De AEX-index is de belangrijkste graadmeter van de Nederlandse aandelenmarkt. Deze beursindex is het vlaggenschip van Euronext Amsterdam. Euronext Amsterdam zit logischerwijs in Amsterdam (in het Damrak op Beursplein 5 naast de beurs van Berlage). De AEX-index bevat de 25 grootste bedrijven die op Euronext Amsterdam verhandeld worden. Dit zijn Nederlandse en buitenlandse bedrijven. Voorheen waren het vooral Nederlandse bedrijven, tegenwoordig is het een mengeling. De AEX-index begon op 4 maart 1983 op een stand van 100 punten in guldens. In euro’s komt dit neer op 45,38 euro. Gemiddeld gesproken bevat de AEX-index de 25 bedrijven met de grootste marktkapitalisaties van de aandelen die een beursnotering hebben op Euronext Amsterdam. Hier onder zitten de aandelen van de midkapindex. Hier weer onder zitten de smallcaps van de ASCX-index en hier weer onder zitten de lokale aandelen.

Geschiedenis van de AEX-index

De start van de AEX-index was op 4 maart 1983. Toen nog onder de naam EOE-index (naar de European Options Exchange vernoemd). Stan Westerterp was oorspronkelijke grondlegger van deze index. Westerterp was destijds de baas van de optiebeurs. De optiebeurs had destijds nog haar zetel in de Beurs van Berlage, tegenover het station in Amsterdam. Het pand ernaast is het Damrak en hier huist de Nederlandse beurs al jaren in, nu onder de naam Euronext. De CBS herbeleggingsindex was de index voordat de AEX-index bestond. Deze herbeleggingsindex werd destijds tweemaal per dag berekend. Met de intrede van de continu verhandelbare AEX-index werd het mogelijk om dus doorlopend in de index te kunnen handelen. Dit gaf dus ook een enorme impuls aan de optiehandel. In het eerste jaar (1983) won de AEX-index maar liefst 61 procent. Dit was echter geen compleet handelsjaar en gaat daarom niet zo de boeken in als een volledig handelsjaar. In Europa was de AEX-index de voorloper van een continu berekende aandelenindex. De Britse FTSE100, de Franse CAC40 en de Duitse DAX volgden in de jaren erna. In Europa geldt de AEX-index dus wel als één van de oudsten maar in de VS zijn er veel oudere indices. Zo bestaat de S&P 500 sinds 1957 en de Dow Jones index zelfs al sinds 1896. Bekende namen die vroeger deel uitmaakten van de AEX-index waren zijn onder andere Gucci, Vedior, Vendex, Numico, Amro, Versatel, Hagemeyer en Tele Atlas.

Eerdere berekening AEX

Voorheen werden de aandelen van de AEX-index nog gelijk gewogen om de AEX-index te berekenen. Een kleiner bedrijf zoals Wessanen had dan evenveel invloed als het veel grotere bedrijf AkzoNobel. Dit is niet heel logisch en mede daarom wordt de AEX-index nu gewogen op basis van de marktkapitalisaties waarbij de grootste aandelen zoals Unilever, ING Groep en Ahold het zwaarste wegen.

Angstindicator

De bewegelijkheid van de AEX-index wordt ook wel vaak gezien als een indicator van de gemoedstoestand van de beleggers die in de AEX-index aandelen beleggen. Grote uitslagen staan dan voor grote onzekerheden c.q. erg veel optimisme. Een afgeleide hiervan is de VIX-index. Dit is een indicator van de verwachte bewegelijkheid van de aandelen op basis van de actuele optieprijzen (dus voor de call- en putopties). Een stand van boven de 20 voor de VIX-index wordt vaak gezien als paniek in de markt en onder de 15 als een stand van rust. Andere afgeleiden van de AEX-index zijn de futures en de ETF’s (indexproducten).

Huidige AEX-componenten

Momenteel bestaat de AEX-index uit deze aandelen:

Aalberts

ABN AMRO

Adyen

Aegon

Ahold Delhaize

AkzoNobel

ArcelorMittal

ASML

ASR Nederland

DSM

Galapagos

Heineken

IMCD

ING

KPN

NN Group

Philips Koninklijke

RANDSTAD NV

RELX

Royal Dutch Royal Dutch Shell

Unibail-Rodamco Westfield

Unilever

Vopak

Wolters Kluwer

Koersontwikkeling

De AEX-index die dus op 45,38 punten startte in 1983 stond begin 2019 op circa 570 punten. Van 1983 tot de 'dotcom-crash' 2001 steeg de AEX-index vrij gestaag. Het dieptepunt van 255 punten in maart 2003 was achteraf gezien een erg goed instapmoment. In 2008 zakte de AEX-index weer in elkaar en sinds 2009 kabbelt de index weer omhoog.

Grootste verliezen AEX op een handelsdag:

1. 19 oktober 1987 (-12,00%; "Zwarte Maandag")
2. 26 oktober 1987 (-9,27%)
3. 24 augustus 2015 (-9,26%)
4. 6 oktober 2008 (-9,14%, kredietcrisis)
5. 29 september 2008 (-8,75%)
6. 10 oktober 2008 (-8,48%)
7. 24 juni 2016 (-8%)
8. 8 oktober 2008 (-7,68%)
9. 15 oktober 2008 (-7,56%)
10. 14 september 2001 (-7,25%, Aanslagen 11 september)

Grootste winsten AEX op een handelsdag:

1. 11 november 1987 (11,83%)
2. 13 oktober 2008 (10,55%)
3. 24 november 2008 (10,29%)
4. 13 maart 2003 (9,98%)
5. 21 oktober 1987 (9,21%)
6. 29 oktober 2008 (9,09%)
7. 12 november 1987 (8,7%)
8. 19 september 2008 (8,58%)
9. 8 december 2008 (8,14%)
10. 15 oktober 2002 (7,74%)

Grootste verliezen AEX op een handelsdag:

1. 19 oktober 1987 (-12,00%; "Zwarte Maandag")
2. 26 oktober 1987 (-9,27%)
3. 24 augustus 2015 (-9,26%)
4. 6 oktober 2008 (-9,14%
5. 29 september 2008 (-8,75%)
6. 10 oktober 2008 (-8,48%)
7. 24 juni 2016 (-8%)[14]
8. 8 oktober 2008 (-7,68%)
9. 15 oktober 2008 (-7,56%)
10. 14 september 2001 (-7,25%, nasleep aanslagen Twin Towers)

Grootste winsten AEX op een handelsdag:

1. 11 november 1987 (11,83%)
2. 13 oktober 2008 (10,55%)
3. 24 november 2008 (10,29%)
4. 13 maart 2003 (9,98%)
5. 21 oktober 1987 (9,21%)
6. 29 oktober 2008 (9,09%)
7. 12 november 1987 (8,7%)
8. 19 september 2008 (8,58%)
9. 8 december 2008 (8,14%)
10. 15 oktober 2002 (7,74%)

Grootste verliesmaanden

1. oktober 1987 (-27,53%)
2. september 2002 (-20,25%)
3. september 2008 (-19,71%)
4. oktober 2008 (-19,23%)
5. november 1987 (-17,79%)
6. juli 2002 (-17,30%)
7. januari 2008 (-14,43%)
8. september 1998 (-14,03%)
9. september 2001 (-13,32%)
10. augustus 1990 (-12,68%)

Grootste winstmaanden

1. maart 1983 (17,52%)
2. januari 1984 (17,28%)
3. oktober 2002 (15,68%)
4. juli 1997 (14,14%; de campinghausse)
5. april 2003 (13,72%)
6. februari 1998 (11,88%)
7. juni 1983 (11,83%)
8. juni 1988 (11,77%)
9. december 1999 (11,51%)
10. augustus 1984 (11,30%)

Grootste verliesmaanden

1. oktober 1987 (-27,53%)
2. september 2002 (-20,25%)
3. september 2008 (-19,71%)
4. oktober 2008 (-19,23%)
5. november 1987 (-17,79%)
6. juli 2002 (-17,30%)
7. januari 2008 (-14,43%)
8. september 1998 (-14,03%)
9. september 2001 (-13,32%)
10. augustus 1990 (-12,68%)

Grootste winstmaanden

1. maart 1983 (17,52%)
2. januari 1984 (17,28%)
3. oktober 2002 (15,68%)
4. juli 1997 (14,14%; de campinghausse)
5. april 2003 (13,72%)
6. februari 1998 (11,88%)
7. juni 1983 (11,83%)
8. juni 1988 (11,77%)
9. december 1999 (11,51%)
10. augustus 1984 (11,30%)

Geen dividend in de AEX-index

Het belangrijkste onderdeel van het beleggen in aandelen is vrijwel zeker het dividend. Op de langere termijn is het dividend de grootste component van het totale rendement. De AEX-index houdt echter geen rekening met de ontvangen dividenden. Het is dus geen herbeleggingsindex zoals bijvoorbeeld de Duitse DAX-index die de ontvangen dividenden wel meeneemt. Om een totaalbeeld te krijgen van de rendementen van de grootste Nederlandse aandelen kunt u dus beter naar de AEX-herbeleggingsindex kijken.

Marktkapitalisatie AEX-index

Met de marktkapitalisatie bedoelen we de waarde op de beurs: de koers van het aandeel vermenigvuldigd met het aantal uitstaande aandelen. Tweemaal per jaar wordt de index hergewogen: in maart en september. De AEX-index wordt dus berekend op basis van de totale marktwaarde van alle AEX-index aandelen bij elkaar. Dit getal wordt gedeeld door de deler (divisor genoemd). Hierdoor worden de waarden aangesloten op de laatste slotkoersen voorafgaande aan een wijziging van de index. Van de totale som van de marktkapitalisatie wordt alleen het gedeelte meegenomen dat daadwerkelijk op de markt verhandelbaar is (de free float genoemd).