Brexit, seizoen 4, aflevering 5: de nooduitgang

In 'Brexit', de komische dramareeks die begon op 23 juni 2016 toen de Britten beslisten om de Europese Unie (EU) te verlaten, nadert de ontknoping. Ook de jongste aflevering eindigde weer met een cliffhanger*: mogelijk komt het dit weekend tot een scheiding met onderlinge toestemming. Daarvoor moet Boris Johnson voldoende afgevaardigden, ook buiten zijn eigen partij, bereid vinden om zich tijdens een buitengewone vergadering van het Lagerhuis dit weekend achter het akkoord te scharen.

Voor de toekomst van de EU en het Verenigd Koninkrijk zou dat wellicht de minst pijnlijke uitkomst zijn, maar het lijdt geen twijfel dat het referendum wonden in de Britse economie heeft geslagen en nog zal slaan die slechts moeizaam zullen helen. Wie de toestand van vóór het referendum vergelijkt met die van vandaag, kan er niet omheen: de Britse economie is door deze politieke schok al verzwakt en aandelen hebben in het VK zwaardere klappen gekregen dan in de rest van de wereld.

Het effect van de volksraadpleging op de Britse economie is in enkele cijfers te vatten: tussen 2015 en 2019 is de bbp-groei naar schatting gehalveerd, van 2,4% in 2015 tot naar verwachting slechts 1,2% dit jaar. Tegelijk verloor het pond sterling bijna 13% tegenover de euro en meer dan 15% tegenover de dollar.

De waarderingen van de aandelen in de Footsie, de referentie-index voor de Britse markt, schetsen een even somber beeld: vóór het referendum waren die nagenoeg even duur als de aandelen in de MSCI World, maar sindsdien is de verhouding tussen de koers en de verwachte winst over twaalf maanden met drie punten gedaald.

Ook als voor het einde van dit seizoen – op 31 oktober – een akkoord wordt gesloten, blijven er veel vraagtekens bestaan over het vervolg van de serie. Die zal zich naar verwachting toespitsen op de handelsgesprekken die het Verenigd Koninkrijk zal moeten voeren om zich voor te bereiden op het tijdperk na de overgangsperiode, die eind 2020 afloopt. En mocht er uiteindelijk duidelijkheid komen, dan zou de economie zich kunnen herstellen. In dat geval zou de toekomst voor Britse bedrijven duidelijker worden en aandelen die beleggers al te lang links hebben laten liggen, weer aantrekkelijk worden. Daarnaast vormt deze pijnlijke overgang voor de Britse economie ook een gelegenheid voor het hele land om, terwijl het zijn toekomstige relatie met de EU uittekent, zijn economische model te heroverwegen. Dat kan voor de toekomst zowel mooie kansen als grote risico's inhouden.

*In de fictie is een cliffhanger een vorm van open einde dat hooggespannen verwachtingen wekt. We spreken van een cliffhanger wanneer een verhaal stopt vóór de ontknoping, op een cruciaal punt in de plot, bijvoorbeeld door een personage in een moeilijke of zelfs levensbedreigende situatie achter te laten. Een dergelijk einde is erg courant in series en betekent vaak dat er een vervolg komt. Wikipedia