Heeft de ECB een keuze?

Door Florent Delorme, Macro Strategist bij M&G Investments

Florentdelorme
Florent Delorme

Sinds Mario Draghi verdere maatregelen voor monetaire verruiming aankondigde, is de kritiek weer aangezwollen. Velen wijzen op de ongewenste effecten van negatieve rente: commerciële banken komen in moeilijkheden, spaarders worden gestraft, slecht presterende 'zombie'-bedrijven worden kunstmatig in leven gehouden en er ontstaan vastgoedbubbels. Ook rijst de vraag of dit beleid inderdaad zal leiden tot meer investeringen. Een goedgevulde orderportefeuille noopt immers eerder tot investeringen dan de mogelijkheid deze tegen een lage rente te kunnen financieren. Tot slot betwijfelt men de noodzaak om de inflatie op de beoogde 2% te handhaven en vraagt men zich af of deze doelstelling nog wel relevant is. Al deze bezwaren zijn gegrond en legitiem. Maar zouden de banken, en de ECB in het bijzonder, wel een ander beleid kúnnen voeren?

Na tien jaar van aanhoudende rendementsdalingen zitten economische spelers overal ter wereld diep in de schulden. Een aanzienlijke verhoging van de rente zou een wereldwijde recessie veroorzaken. Een normalisering van het monetaire beleid zou met name herfinancieringsproblemen voor staten en bedrijven met zich meebrengen, naast een correctie op de vastgoedmarkt, een sterke daling van de aandelenkoersen, en een snelle afname van financieringen en liquiditeit op de kredietmarkt waardoor investeringen en de consumptie zullen inzakken.

Alleen in een context van sterke groei zou het mogelijk zijn dit zeer verruimende beleid los te laten. Alleen dan is de economische activiteit dynamisch genoeg is om hogere financieringskosten zonder problemen te kunnen dragen. Door het hoge activiteitenniveau van 2017 konden monetaire beleidsmakers vanaf 2018 een normalisering aankaarten, die de Fed in de tweede helft van 2018 daadwerkelijk ten uitvoer bracht. Tegelijkertijd versomberden de vooruitzichten echter door de intensivering van het Amerikaanse handelsoffensief en de intrinsieke problemen van de Chinese economie. Normalisering was niet langer mogelijk en vanaf het laatste kwartaal van 2018 zakten de markten stevig in.

De huidige vertraging van de wereldhandel laat de centrale banken dan ook geen andere keuze dan hun verruimende beleid voort te zetten. Onze schatkistbewaarders hebben een keuze moeten maken tussen een zekere recessie en de schadelijke gevolgen van negatieve rente. Als de omstandigheden zich daartoe lenen, kan dit beleid altijd nog worden losgelaten.