De hier-en-nu-strategie van Trumponomics

Door Yves Longchamp, Head of Research ETHENEA Independent Investors

Yveslongchamp
Yves Longchamp

Van de grote economieën is de Amerikaanse de meest dynamische. De Amerikaanse economie is de afgelopen twee jaar steeds sneller gaan groeien terwijl de groei van andere economieën vertraagde. Het idee dat in de eerste maanden van het jaar een synchrone economische cyclus aan de gang was, is inmiddels achterhaald. De VS en de andere economieën groeien steeds verder uit elkaar, en dat is naar onze mening een rechtstreeks gevolg van ‘Trumponomics’.

‘Trumponomics’ is, zoals u zult begrijpen, de economische doctrine van president Trump. We kunnen die in twee woorden omschrijven: hier en nu.

‘Make America Great Again’ en ‘America First’ zijn de twee refreinen die president Trump niet alleen tijdens zijn verkiezingscampagne zong, maar sinds zijn aantreden in het ‘oval office’ in januari 2017 ook in de praktijk brengt. Zijn strategie houdt in dat hij een hypotheek aangaat op de toekomst door nu een voorschot te nemen op de opbrengst van de toekomstige groei en door een zo groot mogelijk deel van de opbrengst van de wereldwijde groei naar hier (de VS) terug te halen.

President Trump trekt een wissel op de toekomst door de economie te stimuleren met een expansief begrotingsbeleid dat wordt gefinancierd met overheidsschuld. Zijn begrotingsstimulans, die bestaat uit belastinghervormingen en extra overheidsuitgaven, zal de komende twee jaar voor USD 300 miljard per jaar aan extra uitgaven zorgen (1,5 % van het bbp per jaar). Deze zullen daarna afnemen, maar tot 2028 zal het bedrag positief blijven. President Trump repatrieert de opbrengsten van de wereldwijde groei – en vergroot het marktaandeel van de VS – door internationaal de kaarten opnieuw te schudden; een strategie die alleen ’s werelds grootste economische, financiële, politieke en militaire macht zich kan veroorloven. Zo zet hij Amerika’s economische partners in Noord-Amerika (NAFTA), Europa en China onder druk door invoerrechten te heffen met als doel in een later stadium betere voorwaarden voor de VS te kunnen bedingen. Ook op het geopolitieke front is hij actief geweest (Iran, Noord-Korea, Israël…) en toonde de wereld op deze manier zijn macht, om de onderhandelingspositie van de VS te maximaliseren.

Succes op korte termijn

“Hier en nu” is duidelijk een kortetermijnstrategie. Met schulden gefinancierde overheidsuitgaven zadelen toekomstige generaties op met hoge kosten, en een groter marktaandeel garandeert niet dat de koek morgen groter is. There is no such thing as a free lunch, zeggen de Amerikanen, of: alles heeft zijn prijs.

Maar of we het nu leuk vinden of niet, voorlopig is ‘Trumponomics’ een succes! De cijfers spreken voor zich. Volgens de Bloomberg -consensus wordt de bbp-groei dit jaar geraamd op 2,9 %: het hoogste cijfer sinds de wereldwijde financiële crisis. De werkloosheid staat met nog geen 4 % op een historisch laag niveau dat slechts enkele maanden in 2000 en op het einde van de jaren 1960 werd waargenomen. Een eerder zeldzaam fenomeen dus. Tot slot duiden de nieuwe recordstanden van de aandelenindices erop dat de waarde van Amerikaanse bedrijven opnieuw piekt.

Een aantal beslissingen en gevolgen uit 2018 die het stempel van president Trump dragen, illustreren zijn “hier en nu”-strategie: de Trump Tax Cuts and Jobs Act, die op 1 januari in werking trad; de op 23 januari aangekondigde verplaatsing van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jerusalem; de op 9 februari goedgekeurde Bipartisan Budget Act van 2018; het opleggen van invoerheffingen op Chinese producten op 4 april; de heffing van invoerrechten op staal en aluminium uit de Europese Unie, Canada en Mexico op 1 juni; de topontmoeting met de Noord-Koreaanse leider in Singapore op 13 juni; Trumps dreigement dat de VS misschien wel uit de NAVO stapt op 12 juli; de herinvoering van de sancties tegen Iran op 6 augustus; en president Trumps dreigement om uit de WHO te stappen op 31 augustus.

De rentecurve: een duidelijk waarschuwingssignaal

Het antwoord van de aandelenmarkten is kort en krachtig. Met nieuwe records voor de S&P 500, Nasdaq en Russell Index vieren de meeste aandelenmarkten het succes van ‘Trumponomics’. Alleen de Dow Jones Index staat nog een paar punten onder zijn hoogste stand ooit.

In de obligatiemarkt valt enig enthousiasme te bespeuren, maar niet overal. Het rendement van 10-jarige Amerikaanse staatsobligaties is het grootste deel van het jaar iets onder het niveau van 3 % gebleven, terwijl de kortetermijnrentes sterk zijn gestegen in het kielzog van de verkrappingscyclus en de forward guidance van de Fed. In de context van het “hier en nu”-beleid wijst de structuur van de rentecurve op optimisme op korte termijn, maar twijfel over de lange termijn. Dit betekent dat er tussen nu en 10 jaar een moment zal komen waarop de rekening gepresenteerd wordt.

De afvlakking van de rentecurve voorspelt weinig goeds voor de toekomst. Als de spread, ofwel het verschil tussen de langetermijnrente (10-jarig) en de kortetermijnrente (2-jarig), negatief wordt, neemt het risico op een recessie in de volgende 12 maanden aanzienlijk toe. De spread begon al onder Obama te krimpen, maar Trump is er niet in geslaagd het tij te doen keren.

In feite is ‘Trumponomics’ slechts een cosmetische aanpassing van de bestaande situatie; van structurele veranderingen op lange termijn is geen sprake. Dit is de kernboodschap van de rentecurve – een duidelijk waarschuwingssignaal. Dit gegeven versterkt bovendien onze overtuiging dat de Amerikaanse economie zich in een eindfase van de cyclus bevindt en dat het economische succes van president Trump dat einde heeft uitgesteld.