Het ABC van de corona-economie

De Corona-crisis treft de economie hard en zou lang kunnen duren. Hoe zou een opleving eruit kunnen zien? De antwoorden worden gegeven middels een alfabetische puzzel. Door Dr. Bert Flossbach, medeoprichter en bestuurslid van Flossbach von Storch AG.

Dr. Bert Flossbach

Terwijl de tweede golf van de coronavirusepidemie nu naar Europa rolt, willen wij een deugd aanbevelen die misschien een beetje uit de mode is geraakt. Het is een kwestie van geduld. Doorzettingsvermogen en verdraagzaamheid zijn (meer dan ooit) nodig tijdens een pandemie. Het coronavirus blijft bij ons en houdt ons in ieder geval bezig totdat er voldoende effectieve vaccins of medicijnen beschikbaar zijn en alle economische en sociale beperkingen eindelijk zijn opgeheven. Maar zelfs dan zal er geen terugkeer zijn naar de oude normaliteit. Veel dingen zullen anders zijn dan voor de crisis.

Veranderende consumentengewoonten, flexibeler werken, minder zakenreizen, nieuwe evenementen- en mobiliteitsconcepten, uitgebreide hygiënevoorschriften, maar ook een grotere invloed van de overheid, in combinatie met een stijgende schuld en een permanente nulrente, zijn ontwikkelingen die in sommige gevallen al voor de crisis zichtbaar waren, maar nu in een veel hoger tempo vorderen.

U, V, W, L of J?

De meest voor de hand liggende verandering die we allemaal meemaken in onze werk-, consumenten- en sociale omgeving is de versnelde trend naar digitalisering. De veelbesproken vraag hoe snel de economie zich na de Corona-crisis zal herstellen en welke letter het beste het verloop van het herstel beschrijft, is in dit opzicht onvoldoende beantwoord. Natuurlijk maakt het voor veel mensen, bedrijven en overheden een verschil of de economische trend meer een V of een U is, dat wil zeggen of de economie snel terugkeert naar het niveau van voor de crisis of dat ze eerst door een lang tranendal gaat.

Een W zou ook denkbaar zijn als een snelle opleving zou worden gevolgd door een tweede besmettingsgolf met verregaande lockdowns, of - onwaarschijnlijker - een L, waarbij alle hulppakketten van de overheid en de onbeperkte steun van de centrale banken een langdurige recessie niet zouden kunnen voorkomen.

Letterkunde in tijden van pandemie

Wat het beeld van de totale economie of het bruto binnenlands product vertroebelt, zijn de sterk uiteenlopende ontwikkelingen onder de oppervlakte. Terwijl sommige sectoren duurzaam onder de crisis lijden en hun lot waarschijnlijk het best met de letter L kan worden beschreven, zijn er andere sectoren waarvan de groeivooruitzichten op lange termijn verbeteren en waarvoor een J de meest geschikte letteranalogie zou zijn.

Het aantal banen in deze sectoren en bedrijven is echter klein in vergelijking met hun beurswaarde en hun hoge gewicht in de aandelenindexen - en het idee dat een paar dozijn technologie- en farmaceutische bedrijven de wereldeconomie draaiende houden terwijl de rest wegkwijnt, zou naïef zijn. Hun producten moeten immers gekocht worden door mensen en bedrijven met genoeg geld. In dit opzicht is de algemene economische en werkgelegenheidstrend ook voor deze bedrijven van belang.

De ontwikkeling van de economie als geheel zal niet de bijna V-vormige koers van de beurzen volgen, maar eerder overeenkomen met een U. Dit heeft ook een directe invloed op de nationale begrotingen en de schuldenlast, die verder wordt opgedreven door dure economische stimuleringsprogramma's en hulppakketten, en die alleen direct en indirect door de centrale banken kan worden gefinancierd.