T. Rowe Price: Zes ​bommetjes onder het post-corona economisch herstel

  • Zodra de economische groeispurt na de lockdown vertraagt, wordt de wereldeconomie geconfronteerd met zes belangrijke risico's voor herstel op de lange termijn.
  • Deze omvatten een tweede virusgolf, een verslechtering van de betrekkingen tussen de VS en China en wanbetalingen in de Amerikaanse niet-financiële bedrijfssector.
  • Andere risico's zijn onder meer begrotingsconsolidatie in de ontwikkelde markten, een begrotingscrisis in de opkomende markten en een nieuwe schuldencrisis in de eurozone.

    De versoepeling van de lockdowns heeft in de afgelopen weken geleid tot een heropleving van de wereldwijde economische activiteit. Nikolaj Schmidt, hoofdeconoom bij T. Rowe Price vraagt zich af of deze heropleving zal leiden tot een duurzaam economisch herstel of dat het een kort leven is beschoren?Historisch gezien duurt het na een recessie gemiddeld zes kwartalen voordat het bruto binnenlands product (bbp) het niveau van vóór de recessie bereikt. De omvang van de economische schok en de unieke omstandigheden van de huidige recessie suggereren dat het deze keer langer zal duren. Volgens Schmidt zijn er zes belangrijke risico's die een bedreiging vormen voor het economisch herstel:

    1. Een tweede golf van het coronavirus
    2. Opflakkeren van de spanningen tussen de VS en China.
    3. Een golf van wanbetalingen in de Amerikaanse niet-financiële sector
    4. Begrotingsconsolidatie in de ontwikkelde markten
    5. Een begrotingscrisis in opkomende markten
    6. Een heropleving van het populisme die leidt tot een nieuwe schuldencrisis in de eurozone

    RISICO 1: Een tweede golf van het Coronavirus

    De meeste, zo niet alle, landen ter wereld zijn ver verwijderd van de drempel die groepsimmuniteit zou garanderen, en het kan nog wel even duren om een vaccin te produceren. Tegen deze achtergrond is de belangrijkste vraag of het verstandig is de economieën te heropenen zonder daarmee het virus de gelegenheid te geven opnieuw uit te breken. Als het mogelijk is om de meeste bedrijfssectoren te heropenen zonder een ernstige tweede besmettingsgolf op gang te brengen, zal het wereldwijde economische herstel hoogstwaarschijnlijk doorgaan. Social distancing zal wel een rem (blijven) zetten op de economische groei, omdat bepaalde sectoren, met name de horeca, hierdoor niet op het niveau van vóór de crisis kunnen opereren. Dit is echter volgens Schmidt nog steeds een veel beter resultaat dan een tweede lockdown, die zou resulteren in een double-dip recessie. RISICO 2: Spanningen tussen de VS en China De belangrijkste spanningen in de relatie tussen de VS en China zijn structureel: de VS heeft zichzelf gepositioneerd als beschermer en verdediger van de vrijheid. China is een autoritair regime zonder democratische verantwoording dat probeert de wereld veiliger te maken voor autoritaire regimes. De VS heeft geprobeerd China in de wereldeconomie te integreren in de hoop dat de groeiende welvaart na verloop van tijd zijn burgers zal aanmoedigen om meer democratie te eisen. Het is duidelijk dat deze inspanning heeft gefaald.

    De onzekerheden over de toekomst van de betrekkingen tussen de VS en China, de druk om de toeleveringsketens te verplaatsen, en de beperkingen op de export van technologie en andere handel komen de groei niet ten goede en bedreigen het economisch herstel. De wrijving in de relatie is de afgelopen maanden duidelijk toegenomen. Er zal veel lawaai zijn in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november en het blijft mogelijk dat president Donald Trump zich uit fase I van het handelsakkoord terugtrekt om op die manier stemmen te trekken. Schmidt gelooft dat de fase I-handelsovereenkomst wel zal overleven, maar met afnemende overtuiging. De risico's van andere misstappen zijn talrijk, met name door de gevoeligheid rond Hongkong en Taiwan.

    RISICO 3: Amerikaanse niet-financiële bedrijfsfaillissementen

    Amerikaanse niet-financiële ondernemingen (NFC's) hebben de afgelopen jaren een aanzienlijke hoeveelheid schulden op zich genomen. Volgens de Federal Reserve is de schuld van de NFC-sector gestegen van 66% van het bbp in 2012 tot 75% van het bbp in 2019. De herfinanciering van de niet-financiële bedrijfsbalansen wordt interessant genoeg niet geassocieerd met een grote capex-boom. De toename van de hefboomwerking lijkt dus eerder te wijzen op financial engineering (hefboomwerking van de winst, verhoogde dividendbetalingen, fusies en overnames) dan op de opeenstapeling van een macro-onevenwichtigheid.

    Dit doet de vraag rijzen of een tsunami van bedrijfsfaillissementen de economie zal overspoelen en aanzienlijke verliezen zal veroorzaken op de balansen van financiële tussenpersonen met een hefboomwerking. Schmidt maakt zich hierover minder zorgen dan over het consensusstandpunt, en wel om drie redenen: Ten eerste wordt de schuld verondersteld tegen zeer lage rentetarieven te zijn aangegaan; ten tweede heeft de Amerikaanse regering de sector veel steun verleend via het Paycheck Protection Program van 660 miljard dollar; en ten derde bevinden de balansen van financiële tussenpersonen met een hefboomwerking zich, deels als gevolg van de financiële regelgeving, in een veel betere positie dan vóór de wereldwijde financiële crisis het geval was. Op basis van de lage kosten van de schulden en de afwezigheid van een capex-boom wijzen de interne modellen van T. Rowe Price op een wanbetalingspercentage voor de Amerikaanse high-yield sector in de orde van grootte van 7%-9%. Natuurlijk, mocht de economie door een nieuwe schok worden getroffen, zoals een tweede lockdown, dan is er geen enkel bedrijf dat zonder inkomsten zal overleven.

    RISICO 4: Begrotingsconsolidatie in ontwikkelde economieën

    De regeringen hebben belangrijke stappen gezet om hun economieën tijdens de crisis te ondersteunen. Het begrotingstekort van de gemiddelde ontwikkelde economie zal in 2020 naar verwachting ongeveer 7,2% van het bbp bedragen, tegen een piek van 6% van het bbp tijdens de wereldwijde financiële crisis van 2007-2008. Deze potentiële toename van het begrotingstekort zal leiden tot een sterke stijging van de overheidsschuld. De meeste ontwikkelde markteconomieën beschikken over de institutionele infrastructuur om de tekorten te monetariseren door middel van kwantitatieve versoepeling, en in de meeste gevallen zal de schuld nooit afnemen - landen zullen er gewoon "uitgroeien". Daarom maakt Schmidt zich niet al te veel zorgen over het opblazen van de schuld in de ontwikkelde economieën.

    RISICO 5: Een begrotingscrisis in opkomende economieën

    Schmidt maakt zich meer zorgen over het begrotingstraject van de opkomende economieën. De meeste opkomende markteconomieën worden geplaagd door zwakkere institutionele infrastructuren, waardoor hun capaciteit om tekorten op te vangen, afneemt. De combinatie van (te) grote begrotingstekorten en een afhankelijkheid van monetisatie doet de mogelijkheid ontstaan dat het begrotingsexperiment in de opkomende economieën zal eindigen met valutaruns en, in bijzonder ernstige gevallen, met een onvermogen om de schuld te financieren.

    Zuid-Afrika en Brazilië behoren tot de landen met een opkomende economie die het risico lopen op een begrotingscrisis. Zuid-Afrika heeft een groot begrotingstekort, een tekort op de lopende rekening en een hoge schuldenlast. Brazilië heeft ook een hoge schuldenlast en een groot begrotingstekort, maar het tekort op de lopende rekening is relatief klein en goed gefinancierd. In vergelijking met Zuid-Afrika heeft de regering in Brazilië een echte drang om de economie te hervormen. De geschiedenis van de hoge inflatie betekent echter dat de inflatieverwachtingen in Brazilië, en daarmee de Braziliaanse real, veel minder stabiel zijn dan in veel andere economieën. Andere risicolanden zijn onder meer Turkije, dat tijdens de economische crisis in 2018 al een aanzienlijke aanpassing heeft ondergaan. Turkije blijft kwetsbaar als gevolg van een onorthodoxe economie, een hoge buitenlandse schuldenlast en beperkte externe buffers.

    RISICO 6: Een nieuwe crisis in de eurozone met kans op heropleving populisme

    De landen in de zuidelijke eurozone hebben een jaren achtereen een onderdrukte groei gekend, waardoor hun bevolking gefrustreerd is geworden. De belofte dat het deel uitmaken van een gemeenschappelijke munt welvaart zou brengen, is niet bewaarheid geworden, en daar profiteren populistische beleidsmakers weer van.

    De economische schade die door de huidige crisis wordt veroorzaakt, zal de zaak van de populisten waarschijnlijk alleen maar verder versterken. Hoewel de Zuid-Europese regeringen duidelijk geen schuld hebben aan het virus zelf, is hun beperkte begrotingsvrijheid, dat hun vermogen om effectief te reageren op de crisis frustreert, van eigen makelij. Dit vormt een uitdaging voor andere leden van de eurozone, die hun eigen moeilijke binnenlandse situatie het hoofd moeten bieden: Het is moeilijk uit te leggen aan de kiezers dat zij moeten betalen om in een ander land werkgelegenheid te genereren als er thuis niet genoeg banen zijn. Wanneer dat andere land door een populist wordt bestuurd, wordt het nog moeilijker.

    Het Frans-Duitse herstelfonds van 750 miljard euro is een poging om voldoende fiscale solidariteit te leveren om de populistische golf te beteugelen, maar of dat lukt, is nog maar de vraag. Schmidt vreest dat de EU verwikkeld raakt in een discussie over wat armere lidstaten moeten leveren in ruil voor het ontvangen van leningen en overdrachten.

    Beleidsmakers staan voor grote uitdagingen

    Na de aanvankelijke toename van de economische activiteit na de lockdown zal er een juister beeld ontstaan van de gezondheid van de wereldeconomie en hoe lang het herstel zal duren. De risico's tot dit herstel zijn talrijk. Zelfs als geen van de hierboven beschreven risico's erin slaagt het herstel op eigen kracht te laten ontsporen, zal elk van deze risico's en hun interactie tegenwind en uitdagingen opleveren voor overheden die vastbesloten zijn om het herstel op de rails te krijgen. Hoe politici en beleidsmakers op deze uitdagingen reageren, zal een van de bepalende thema's van de komende jaren zijn.