Een tsunami van liquiditeiten ?

Frank Borchers

Tot grote verbazing van veel marktpartijen zijn de risicovolle activa in de afgelopen weken en maanden gestegen. Met dank aan de centrale banken die terug liquiditeiten in de markten pompen.

De nieuwe pieken in de aandelenkoersen en de daling van de kredietspreads passen niet helemaal in het verhaal van een neergaande wereldeconomie. De belangrijkste boosdoener van de zwakke groei is de verwerkende nijverheid. Deze sector is bijzonder hard getroffen door de handelsoorlog tussen de VS en China en door de tarieven die tijdens de handelsoorlog werden opgelegd. Als gevolg daarvan zijn de orders en de bezettingsgraad van de productiecapaciteit gedaald.

Wat omlaag gaat, moet op een bepaald moment terug stijgen. We zijn er nog niet helemaal, maar de belangrijkste indicatoren voor de verwerkende nijverheid zijn momenteel gestabiliseerd. Hoewel dit het eerste teken van een uitbodeming zou kunnen zijn, moeten we de PMI's nauwlettend in de gaten houden om te zien of er sprake is van een duurzaam herstel. Deze stabilisatie rechtvaardigt naar onze mening echter niet zo'n hoge stijging van de risicovolle activa.

Positief is dat de verwerkende nijverheid nauwelijks de grotere dienstensector besmet heeft. Mocht dat gebeuren, dan zal de kans op een recessie aanzienlijk toenemen. We zullen deze situatie ook nauwlettend in de gaten houden.

Een blik op de bedrijfswinsten helpt ook niet om een verklaring te vinden, omdat de consensusramingen van de analisten voor de bedrijfswinsten dit jaar steeds verder naar beneden zijn bijgesteld.

Beleidswijziging van centrale banken in 2019

De cruciale factor lijkt veeleer de beleidswijziging van de centrale banken in de loop van het jaar te zijn. De liquiditeit op de kapitaalmarkten is sterk toegenomen dankzij de vele belangrijke renteverlagingen en dankzij de hervatting van het aankoopprogramma van de ECB.

De Fed hervatte de aankoop van schatkistpapier medio oktober met een bedrag van ongeveer 60 miljard dollar per maand om de spanningen op de geldmarkt te verminderen. Hoewel de Fed erop aandringt dat dit in geen geval mag worden beschouwd als een Quantitative Easing-programma (QE), komen deze aankopen duidelijk voor op de balans van de centrale bank en wijzen ze op een uitbreiding van de balans. Bovendien heeft de Fed haar rente verscheidene malen verlaagd. Na negen renteverhogingen tussen december 2015 en december 2018 waren er dit jaar tussen juli en oktober drie opeenvolgende renteverlagingen om de mogelijke negatieve gevolgen van de handelsoorlog voor de Amerikaanse economie te verzachten. De rente ligt momenteel tussen de 1,50% en 1,75%.

Aan deze kant van de Atlantische Oceaan heeft de ECB ook weer de markt op de gebruikelijke wijze van liquiditeit voorzien. Sinds begin november koopt de ECB maandelijks voor 20 miljard euro aan staats- en bedrijfsobligaties van de eurozone - en dat voor onbepaalde tijd! Bovendien herbelegt zij het geld van de vervallen obligaties in nieuwe effecten. Via haar vorige programma voor de aankoop van obligaties had de ECB eind 2018 al voor 2,6 biljoen euro aan effecten gekocht. De balans van de centrale bank steeg toen tot bijna 4,7 biljoen euro. Door de hervatting van het programma in november van dit jaar zal de balans van de centrale bank nu weer worden uitgebreid. Aangezien de basisrente nu al geruime tijd op 0% gebetonneerd staat, kunnen de banken kosteloos nieuw geld van de centrale banken blijven krijgen.

Golf van steun

Vergeleken met eerdere liquiditeitsprogramma's van de centrale banken zijn deze maatregelen nauwelijks te omschrijven als een tsunami van liquiditeit, maar vormen ze zeker een grote golf van steun. De centrale banken hebben in het verleden al laten zien dat ze er alles aan doen om voor bedrijven, banken en overheden goede (her)financieringsvoorwaarden te waarborgen en de economie te ondersteunen. Dat is vandaag de dag nog steeds het geval. Precies deze omgeving heeft een positief effect op risicovolle activa zoals aandelen en creditspreads en verklaart de ontwikkeling van de afgelopen maanden - ook al blijkt dit niet uit de economische gegevens. Dat de belangrijkste indicatoren voor de verwerkende nijverheid wereldwijd tekenen van een stabilisatie op een laag niveau vertonen, beschouwen wij als een eerste positief teken. Veel belangrijker is volgens ons dat de centrale banken dit jaar een duidelijke beleidswijziging hebben doorgevoerd. Dit toont aan dat zij bereid zijn om alles in het werk te stellen om de economie weer op gang te brengen en vandaar dat ze de markten voorzien van voldoende liquiditeit. Daarom hebben wij bij ETHENEA vertrouwen in de positieve prestaties van risicovolle activa op middellange termijn.